Opnieuw blijkt een boze droom werkelijkheid te kunnen worden: het is crisis!

Al wekenlang gaat Nederland gebukt onder, op gezag van het RIVM – dat ook nog nooit zoiets heeft meegemaakt- afgekondigde maatregelen die in acht moeten worden genomen om te voorkomen dat het hele land, erger nog, de hele wereld zal bezwijken aan de gevolgen van de virusinfectie covid 19. De Nederlandse bevolking, voor het overgrote deel bestaande uit goed gevoede, van gezondheid blakende mensen met zo ongeveer de hoogste levensverwachting ter wereld – waarvan je zou denken dat ze toch wel tegen een gezondheidsstootje zou  moeten kunnen-  zit gedwongen thuis vanwege de boodschap dat op die manier het Dreigende Gevaar zal worden afgewend. Het lijkt soms wel of we collectief verstijfd als konijnen in de koplampen zitten te kijken.

Over konijnen gesproken: als konijnen zouden kunnen praten hadden zij allang duidelijk van de daken geschreeuwd waar het in hun visie crisis is,  waardoor inmiddels al miljoenen slachtoffers zijn gevallen .  Het gevaar komt van een heel andere kant! Het gaat om de bestendige weersverandering van de laatste jaren-  de  klimaatverandering-  die nu in Nederland alweer is uitgemond in een enorme droogte.

Deze lente is de droogste ooit. Het grondwaterpeil vooral op de zandgronden van Noord-Brabant en Oost Nederland zakt in onrustbarend tempo naar nooit eerder gesignaleerde laagtestanden. Wij zien dat op onze akkers de net ingezaaide gewassen weg staan te kwijnen. Ook de honderden bomen die wij afgelopen winter in het kader van het proefproject tegen verdroging in de landbouw hebben aangeplant hebben het heel erg moeilijk terwijl ze nog maar nauwelijks in blad staan…

Van hogerhand staat alles in het teken van de bestrijding van de nog onbekende effecten van een virus dat zich in een relatief kleine groep mensen lijkt te manifesteren en ondertussen eist de klimaatverandering steeds duidelijker zijn tol. Niet langer is droogte iets van ver weg. We hoeven niet meer op reis – en mogen dat trouwens ook niet vanwege Covid 19-   om beelden van gebarsten, uitgedroogde aarde te zien.

Dit alles maakt mij heel ongerust en vraagt wat mij betreft resolute actie: niet alleen door ons gewone boeren en burgers maar vooral ook door verantwoordelijke beleidsmakers: waterschappen -, provincie- en landsbestuurders. Maar iedereen lijkt weg te kijken. Om maar iets concreets te noemen: Het nu al ingestelde beregeningsverbod voor grasland wordt genegeerd, de veel te grote hoeveelheid koeien in ons land moet immers van groen worden voorzien en er wordt toch niet gehandhaafd. En als het gras op het uitgemergelde land niet langer optimaal produceert wordt het doodgespoten met glifosfaat (roundup) (met de bekende oranjekleurige velden tot gevolg) om er zo snel mogelijk nieuwe gras te zaaien, telkens weer nieuwe variëteiten met nog hogere opbrengsten. De negatieve effecten die alleen al dit piepkleine onderdeel van de keten van de intensieve landbouw heeft op de weidevogels, de insecten en het bodemleven zijn overal bekend.

De vraag die mij dag en nacht bezig houdt: hoe kan het dat niemand het verband tussen de problemen die nu met grote regelmaat opduiken (zoönose als q- koorts, sars, covid 19) droogte in Nederland, enorme bosbranden in Australie) ziet of wil zien, dat er niet een coherente boodschap wordt gehoord dat de grenzen zijn bereikt en dat alle noodzakelijke actie nu echt in een breder perspectief geplaatst moet worden.

Covid-19 is in die zin een enorme kans: wat je ook vindt van de genomen maatregelen er is in ieder geval mee bereikt dat alles nu stil staat. De zakken van de overheid zijn diep zo wordt ons ter geruststelling voorgehouden.

Die zakken zijn natuurlijk wel gevuld met de door ons betaalde belastingen. Bij de herstart van het gewone leven zal dan ook ons aller belang, het algemeen belang, centraal moeten staan moeten zijn. Dat zou, gezien de problemen waarmee wij als samenleving nu al mee geconfronteerd worden, moeten nopen tot een herijking van onze economische uitgangspunten en doelstellingen. Die herijkte waarden kunnen dan het kader en een legitimatie zijn voor de, door Rutte zo benadrukte stapsgewijze opschaling van onze maatschappelijke activiteiten.

En dan denk ik niet over het instellen van een zogenaamde 1 ½ meter samenleving maar van een duurzame samenleving waarin iedereen bewust is van het feit dat niet alles kan, niet in Nederland en niet in de wereld. Solidariteit gaat verder dan de vrees voor besmetting met een (van de vele) virus(sen) die in onze wereld rondwaren, solidariteit is het besef dat we met z’n allen in hetzelfde schuitje zitten en samenblijvend verantwoordelijkheid moeten nemen voor -hoe pathetisch het ook klinkt- het welzijn van ons aller universum, de wereld en al haar bewoners.