Agroforestry inspiratiedag op 28 november 2023 Van Hall Larenstein in Velp

Hoe ziet een nieuwe keten van boslandbouwproducten eruit? Wat gebeurt er op de akkers? Hoe reageert de verwerkende industrie? Welke nieuwe producten komen op de markt? Hoe verandert de regio?

Na vijf vruchtbare jaren van het FARMLIFE-project is het nu tijd om de oogst te presenteren! FARMLIFE is het EU-project voor klimaatbestendige agroforestry, ook wel bekend als boslandbouw. Het project heeft Nederlandse en Vlaamse agrariërs, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden intensief samengebracht. Samen hebben we geëxperimenteerd op akkers en in bossen, nieuwe wetgeving ontwikkeld en intensief gewerkt aan rendabele verdienmodellen. Met trots kunnen we melden dat verschillende agrariërs de sprong naar boslandbouw hebben gewaagd. Daarom komen wij op dinsdag 28 november samen om onze ontdekkingen met elkaar te delen en deze succesvolle samenwerking te vieren. Je bent van harte uitgenodigd voor een inspirerende werkdag, om vervolgens samen aan tafel te gaan en te genieten van een heerlijke maaltijd met boslandbouwproducten.

 


Samen leren van agroforestry: de praktijk gefilmd

Daar is hij dan : de film die in 2022 gemaakt is op de Floriade en onder meer ook op de Kwaalburgse Hoeve  om te laten zien wat een beetje anders doen op het land  veel anders kan opleveren. Als je meer wil weten van de betekenis van bomen in de landbouw bekijk dan onderstaande film(s).

 

https://youtu.be/hzwImdlS4AY


film: beleef het leefgebied van de wilde bij

https://vimeo.com/794496464/b20f7a6ad2

Na twee jaar ploeteren staan de bomen en struiken rondom de oude bosakker er goed bij, klaar om met in het voorjaar aan een nieuw groeiseizoen te beginnen, hopelijk met voldoende regen. Fijn voor de bijen en andere insecten en fijn voor ons. Wij kunnen met volle kracht verder met ons volgende plan: de aanleg van een voedselbos in het bos.


bodem in balans, een update

De bosakker van de Kwaalburgse hoeve was “op sterven na dood“. Noch in de noch boven de grond was er iets te bekennen dat levendig aandeed: geen wormen, geen insecten geen vlinders.  Wij bedachten een herstelplan om deze akker terug in balans te brengen, zowel voor wat betreft de bodem als voor wat daarvan en daarop  leeft.

Eind 2020 zijn wij met hulp van de provincie Noord- Brabant en een aantal enthousiaste vrijwilligers  begonnen met de aanplant van struweel rondom de hele akker om het leefgebied van wilde bijen en andere insecten te verbeteren, In totaal zijn sindsdien meer dan 5000 planten de grond ingegaan waaronder een groot aantal ook voor de mens nuttige bomen en struiken zoals oude, regionaal bekende fruitrassen als kwee, mispel, moerbei, tamme kastanje en allerlei bessensoorten.

Verder is gestart met permacultuur: de aarde wordt voortaan zo weinig mogelijk beroerd. Plantenresten blijven liggen en alleen voor het zaaien wordt een heel ondiepe bewerking toegepast. Afgelopen najaar is de akker licht geploegd met hulp van twee trekpaarden.

Nu zijn we anderhalf jaar verder.  Vanaf het vroege voorjaar stond de aanplant in bloei. Vooral de kweepeer en de mispel lieten zich van hun mooiste kant zien en hun bloesem werd druk bezocht door grote aantallen insecten.

In één van de mispels vestigde zich ook een wespenfamilie: hun prachtige nest hing ‘ineens’  aan een nog dunne tak.

 

Tussen en naast de jonge aanplant kwam allerlei bloeiend ‘onkruid’ tevoorschijn, ondermeer paardenbloem, duizendblad, digitalis, chicorei. boekweit  en het fragiele zandblauwtje. Daartussen wemelde het van kruipend, springend  en zoemend spul. Van een afstand leek het misschien een  rommeltje maar voor ons een enorme opsteker: er was weer leven in de brouwerij.

Ondanks de meedogenloze droogte van deze zomer heeft het grootste deel van de aanplant overleefd, wel met enige 'waterhulp.  De bomen staan er allemaal stevig bij en dragen zelfs hier en daar al  (een) vrucht !

De opbrengst van de  spelt waarmee de akker was ingezaaid was karig  vanwege de droogte en de voorjaarskou maar  het totale resultaat is al na één jaar veel meer dan alleen de som der delen: de enorme toename van allerlei insecten en van verschillende soorten bloemen en planten, het beginnend herstel van de bodem en de nieuwe structuur rondom de akker.  En daarbij de vruchten van de fruitbomen  en de super interessante medicinale- en gezondheidseigenschappen van alles wat er nu groeit en bloeit op en rondom het akkertje.

Deze productie is (nog) niet uit te drukken in geld maar wel in het  flink gestegen welzijn door en voor de opbloeiende natuur op en rondom de akker. Om een indruk te geven van de oogst van 2022 hieronder een paar voorbeelden :

  • Spelt: spelt is een gemakkelijk verteerbaar graan dat zorgt voor een gelijkmatige bloedsuikerspiegel, je bakt er heerlijk brood van. Spelt is ook rijk aan aminozuren ( wekt blijmakende stoffen op) en bestaat uit een, voor de mens perfecte mengeling van vitaminen, mineralen, koolhydraten, vetten, eiwitten en ballaststoffen.
  • Duizendblad: het oersterke duizendblad bloeit maandenlang en is een supervoedingsbron voor allerlei insecten. Een handvol gesnipperde bladeren bevordert het composteringsproces van je organisch afval. Verder heeft duizendblad een enorme geneeskrachtige werking: een bloedende wond stelp je gemakkelijk met wat gekneusde bladeren en een kopje thee ( 1 eetlepel in kokend water, 10 min afgedekt trekken)  doet wonderen bij maag- en menstruatieklachten. Ook helpt het bij reumatische klachten en gewrichtsontsteking.
  • Mispel: de uitdrukking 'zo rot als een mispel'  geeft deze wonderboom onterecht een slechte naam. Want werkelijk alles aan de mispel is geweldig.  Hij groeit goed in moeilijke omstandigheden, bloeit mooi en is een grote insectentrekker. Zowel de bladeren, de bast als de vruchten zijn een bron van essentiële voedingsstoffen voor de mens. Vooral de mineralen die de mispel levert, Kalium, Calcium, Mangaan en Koper zijn onontbeerlijk.  Het linolzuur in de vrucht zou zelfs diverse kankersoorten voorkomen en remmen. Mispels  zien er niet echt aantrekkelijk uit maar je kunt je  zo rauw eten: wel even wachten tot ze echt rijp zijn ( er ‘rot ‘uitzien en een beetje fermenteren na een nachtje vorst of een paar dagen in de diepvries ) . Je maakt  er ook een heerlijke, een beetje naar appel en peer smakende jam of mispelmoes van, boordevol antioxidanten en essentiele mineralen en vitaminen . De bladeren gebruik je als een thee en ook die helpen met het voorkomen van ziektes door de gezondheid van de alvleesklier te bevorderen, de lever te reinigen de immuniteit te versterken en dan zijn ze ook nog eens cholesterolverlagend  en helpen ze bij het wegwerken van depressie.
  • Kweepeer: ook de kweepeervrucht zit vol met vitaminen en waardevolle mineralen. Je kunt er heerlijke jam maken maar ook sap dat gebruikt kan worden bij kinderdiarree, maagdarmprikkeling, luchtwegaandoening en voor het stelpen van bloedende wonden.

Om het geluksgevoel over zoveel natuurkracht te versterken hierbij een recept voor een lekkere traktatie van Kweepeer waarvan de ingrediënten met uitzondering van de boter, de bruine suiker en de kaneel  allemaal door de Kwaalburgse hoeve geproduceerd worden.

Crumble van kweepeer

Dit heb je nodig: 50 gram havermout,  50 gram walnoten, 50 gram bruine suiker, 50 gram boter, een beetje vanille of kaneel, 500 gram kweepeer, 10 el honing of ahornsiroop en 250 ml appelsap

Hak de walnoten fijn en meng ze met de havervlokken, de bruine suiker en driekwart van de boter. Voeg de kaneel toe en rooster in de oven of karamelliseer in een pan (de crumble) . Verwijder de pitten van de kweepeer, snijd het vruchtvlees in kleine stukken en verwarm ze in een steelpan met de rest van de boter. Voeg de honing of ahornsiroop toe, blus af met het appelsap en laat ongeveer 10 minuten sudderen tot het fruit lekker zacht is. Doe de compote in een vorm en bedek met de crumble – de lekkere herfstcrumble is klaar. ( bron:  https://www.foodspring.nl/magazine/kweepeer-oorsprong-voedingswaarden-recepten)


Ervaringen delen: bomenlandbouw op de Kwaalburgse Hoeve

Op een prachtige dag eind mei 2022 ontvingen wij bezoek uit Belgie. Deelnemers aan het agroforestryproject van het Vlaamse Instituut voor landbouw, visserij, en voedingsonderzoek ( ILVO)  kwamen een kijkje nemen. Iedereen was erg enthousiast over de ontmoetingen op deze dag en het was heel instructief om ervaringen met elkaar te delen en zo elkaars kennis te versterken. s'Middags hadden we een kleine markt georganiseerd waarbij lokale producten van duurzame biologische landbouw werden gepresenteerd.
Voor de bezoekers waaronder de deelnemers van het ILVO project waren producten als walnootolie, natuurwijn en lokaal geproduceerde sojabonen en voedselplanten te koop. Ook was er een demonstratie waarin speciaal voor de gelegenheid lekkernijen van walnoten en tamme kastanjes werden geproduceerd. De resultaten van de kookworkshop gingen erin als zoete koek! Met tevredenheid kijken wij terug op een geslaagde dag.  De film hieronder geeft daarvan een goede impressie.

https://youtu.be/dkeYXU2Y0co


citta slow fietstocht en open dag 25 september 2022

Alphen Citta slow viert feest: 25 jaar een citta slow gemeente!

Speciaal voor de gelegenheid is een fietstocht uitgezet en deze voert ook langs de Kwaalburgse Hoeve.

de fietsroute

Een leuke gelegenheid om kennis te maken met het agroforestry systeem in de praktijk. Agroforestry is de landbouwmethode die waarin bomen en eenjarige gewassen elkaar  en de natuurlijke omgeving versterken en onder meer als doel heeft een antwoord te vinden op de uitdagingen die klimaatverandering oplevert voor onze voedselproductie.  De effecten van bomen in de landbouw zijn : een gezondere bodem, langdurige CO2 opvang , grotere diversiteit in producten  en flora en fauna en betere opbrengsten.

Geinteresseerden zijn welkom op zondag 25 september tussen 11 u en 16 u .


Agroforestry in Noord-Brabant: open dag op Landgoed de Koekoek en de Kwaalburgse Hoeve

Open dag - Landgoed de Koekoek & Kwaalburgse Hoeve

Donderdag 25 augustus- Drimmelen en Alphen-Chaam

Bent u al actief met agroforestry bezig óf denkt u er over na om (een deel van) uw bedrijf om te zetten naar eenagroforestry systeem? Wilt u eens in de praktijk kijken hoe dit er uit kan zien en ideeën en ervaringen uitwisselen met anderen?

Dan bent u van harte welkom!

Wanneer: donderdag 25 augustus
Waar: De Koekoek in Drimmelen en aansluitend bij De Kwaalburgse Hoeve in Alphen-Chaam

Aanmelden op: opendag-agroforestry@gmail.com

Geeft u aan of u voor het dagprogramma komt of voor het dagdeel van uw keuze
Wilt u gebruik maken van de lunch bij De Koekoek, wilt u zich dan uiterlijk 21 augustus aanmelden?

Ochtend programma op De Koekoek, Koekoekweg 70, 4924 ES Drimmelen

De Koekoek is een biologisch bedrijf met akkerbouw, buitenvarkens en vleesvee waar de familie
Smits van Oyen afgelopen winter twee percelen Agroforestry heeft aangelegd. Een combinatie van
walnoten en hazelaars op een perceel waar de kudde ook graast. Op een ander perceel een
intensievere vorm van Agroforestry met een combinatie van fruitbomen en bessenstruiken.
9:45 Inloop en ontvangst met koffie
10:00 Welkom en bedrijfsintroductie door Pipie Smits van Oyen
10.15 Jakob Haalstra (De Nootsaeck en Advisie-Agro) vertelt over de bedrijfseconomische
aspecten van het omschakelen naar agroforestry, zowel ten tijde van de omschakeling als
enige jaren naderhand.
10.45 Sjef van Dongen (FruitzforLife), vertelt over de aanleg van Agroforestry. Tijdens de
rondleiding langs de Agroforestry percelen komen bijvoorbeeld onderwerpen als plantmateriaal, het planten, irrigatie en het combineren met landbouwmachines aan de orde.

Lunch
12.15 tijdens de lunch met producten van De Koekoek is er de gelegenheid tot het stellen van vragen.
rond 13.00 uur vertrek op eigen gelegenheid naar de Kwaalburgse Hoeve

Middagprogramma op de Kwaalburgse Hoeve, Hooispoor 1, 5131 ND Alphen

De Kwaalburgse Hoeve is een biologisch landbouwbedrijf op arme, droge zandgrond dat zich toelegt op de
teelt van walnoten, hazelnoten en tamme kastanjes en daarnaast in de vorm van strokenlandbouw traditionele granen en gras-klaver produceert voor biologische melkveehouders.
- 13.45 Inloop en ontvangst met koffie
- 14:00 Jan van der Horst laat u op zijn bedrijf de praktijk zien van een agroforestrysysteem -walnoten en hazelaars aangeplant in 2018 en 2020 en tamme kastanjes in 2014
- 15:00 afsluiting met een drankje en gelegenheid tot vragen stellen onder meer over het economisch
model


mini foodfestival op de kwaalburgse hoeve

Op 31 mei organiseert de Kwaalburgse Hoeve een minifoodfestival.

Naast verse gepelde walnoten en groene asperges van de Kwaalburgse Hoeve zelf is er een aanbod van biologische producten uit de omgeving zoals honing, jams, soja, quinoa, wijn en kaas afkomstig van bedrijven uit de omgeving. <del datetime="2022-08-07T12:53:32+00:00">
Ook zijn er voedselproducer</del>ende planten geschikt voor permacultuur te koop en traditoneel geperste notenolie.
Een kookdemonstratie zal natuurlijk niet ontbreken: twee gepassioneerde koks zullen verschillende gerechten met walnoten en tamme kastanjes bereiden.

Deelnemers zijn
Esbergse Hoeve, Merksplas
Koeienboerderij de Regte Heijden, Riel
Kwaalburgse Hoeve, Alphen
Olieslagmogen de Laermolen, Hoogstraten
Oergroen,permacultuur, Chaam
Wijngaard De Dassemus, Chaam
Boefkik, creatieve foodstudio, Tilburg
Kwekerij Culinair, Soest
Herbs & Spices, Alphen

Aanmelden is noodzakelijk en kan tot 28 mei via contact@kwaalburgsehoeve.nl

 


Webinar Agroforestry op de Kwaalburgse Hoeve, 19 april 2022

De Kwaalburgse Hoeve is uitgenodigd door Stichting Weerwoud, deelnemer aan de Floriade met Utopia Eiland  om haar ervaringen met het Agroforestry systeem dat zij op haar bedrijf toepast te delen.  De Kwaalburgse Hoeve ziet agroforestry als een waardevol ecologisch landbouwsysteem en wil graag meewerken aan de verspreiding en vergroting van kennis hierover. Wij zijn dus met veel plezier  ingegaan op de uitnodiging.

Op 19 april geven wij een webinar over agroforestry en op 7 juli zal er een excursie plaatsvinden naar ons bedrijf. Aanmelden daarvoor bij Stichting Weerwoud, www. Utopiaeiland.nl , deelname is gratis.

Geinteresseerden kunnen ook rechtstreeks een bezoekafspraak maken : contact@kwaalburgsehoeve.nl

Voor wie het leuk vind meer te weten over onze visie en onze ervaringen met agroforestry hierbij de link naar het introductiewebinar  Noten & kastanjes icm agroforestry