bodem in balans, een update

De bosakker van de Kwaalburgse hoeve was “op sterven na dood“. Noch in de noch boven de grond was er iets te bekennen dat levendig aandeed: geen wormen, geen insecten geen vlinders.  Wij bedachten een herstelplan om deze akker terug in balans te brengen, zowel voor wat betreft de bodem als voor wat daarvan en daarop  leeft.

Eind 2020 zijn wij met hulp van de provincie Noord- Brabant en een aantal enthousiaste vrijwilligers  begonnen met de aanplant van struweel rondom de hele akker om het leefgebied van wilde bijen en andere insecten te verbeteren, In totaal zijn sindsdien meer dan 5000 planten de grond ingegaan waaronder een groot aantal ook voor de mens nuttige bomen en struiken zoals oude, regionaal bekende fruitrassen als kwee, mispel, moerbei, tamme kastanje en allerlei bessensoorten.

Verder is gestart met permacultuur: de aarde wordt voortaan zo weinig mogelijk beroerd. Plantenresten blijven liggen en alleen voor het zaaien wordt een heel ondiepe bewerking toegepast. Afgelopen najaar is de akker licht geploegd met hulp van twee trekpaarden.

Nu zijn we anderhalf jaar verder.  Vanaf het vroege voorjaar stond de aanplant in bloei. Vooral de kweepeer en de mispel lieten zich van hun mooiste kant zien en hun bloesem werd druk bezocht door grote aantallen insecten.

In één van de mispels vestigde zich ook een wespenfamilie: hun prachtige nest hing ‘ineens’  aan een nog dunne tak.

 

Tussen en naast de jonge aanplant kwam allerlei bloeiend ‘onkruid’ tevoorschijn, ondermeer paardenbloem, duizendblad, digitalis, chicorei. boekweit  en het fragiele zandblauwtje. Daartussen wemelde het van kruipend, springend  en zoemend spul. Van een afstand leek het misschien een  rommeltje maar voor ons een enorme opsteker: er was weer leven in de brouwerij.

Ondanks de meedogenloze droogte van deze zomer heeft het grootste deel van de aanplant overleefd, wel met enige ‘waterhulp.  De bomen staan er allemaal stevig bij en dragen zelfs hier en daar al  (een) vrucht !

De opbrengst van de  spelt waarmee de akker was ingezaaid was karig  vanwege de droogte en de voorjaarskou maar  het totale resultaat is al na één jaar veel meer dan alleen de som der delen: de enorme toename van allerlei insecten en van verschillende soorten bloemen en planten, het beginnend herstel van de bodem en de nieuwe structuur rondom de akker.  En daarbij de vruchten van de fruitbomen  en de super interessante medicinale- en gezondheidseigenschappen van alles wat er nu groeit en bloeit op en rondom het akkertje.

Deze productie is (nog) niet uit te drukken in geld maar wel in het  flink gestegen welzijn door en voor de opbloeiende natuur op en rondom de akker. Om een indruk te geven van de oogst van 2022 hieronder een paar voorbeelden :

  • Spelt: spelt is een gemakkelijk verteerbaar graan dat zorgt voor een gelijkmatige bloedsuikerspiegel, je bakt er heerlijk brood van. Spelt is ook rijk aan aminozuren ( wekt blijmakende stoffen op) en bestaat uit een, voor de mens perfecte mengeling van vitaminen, mineralen, koolhydraten, vetten, eiwitten en ballaststoffen.
  • Duizendblad: het oersterke duizendblad bloeit maandenlang en is een supervoedingsbron voor allerlei insecten. Een handvol gesnipperde bladeren bevordert het composteringsproces van je organisch afval. Verder heeft duizendblad een enorme geneeskrachtige werking: een bloedende wond stelp je gemakkelijk met wat gekneusde bladeren en een kopje thee ( 1 eetlepel in kokend water, 10 min afgedekt trekken)  doet wonderen bij maag- en menstruatieklachten. Ook helpt het bij reumatische klachten en gewrichtsontsteking.
  • Mispel: de uitdrukking ‘zo rot als een mispel’  geeft deze wonderboom onterecht een slechte naam. Want werkelijk alles aan de mispel is geweldig.  Hij groeit goed in moeilijke omstandigheden, bloeit mooi en is een grote insectentrekker. Zowel de bladeren, de bast als de vruchten zijn een bron van essentiële voedingsstoffen voor de mens. Vooral de mineralen die de mispel levert, Kalium, Calcium, Mangaan en Koper zijn onontbeerlijk.  Het linolzuur in de vrucht zou zelfs diverse kankersoorten voorkomen en remmen. Mispels  zien er niet echt aantrekkelijk uit maar je kunt je  zo rauw eten: wel even wachten tot ze echt rijp zijn ( er ‘rot ‘uitzien en een beetje fermenteren na een nachtje vorst of een paar dagen in de diepvries ) . Je maakt  er ook een heerlijke, een beetje naar appel en peer smakende jam of mispelmoes van, boordevol antioxidanten en essentiele mineralen en vitaminen . De bladeren gebruik je als een thee en ook die helpen met het voorkomen van ziektes door de gezondheid van de alvleesklier te bevorderen, de lever te reinigen de immuniteit te versterken en dan zijn ze ook nog eens cholesterolverlagend  en helpen ze bij het wegwerken van depressie.
  • Kweepeer: ook de kweepeervrucht zit vol met vitaminen en waardevolle mineralen. Je kunt er heerlijke jam maken maar ook sap dat gebruikt kan worden bij kinderdiarree, maagdarmprikkeling, luchtwegaandoening en voor het stelpen van bloedende wonden.

Om het geluksgevoel over zoveel natuurkracht te versterken hierbij een recept voor een lekkere traktatie van Kweepeer waarvan de ingrediënten met uitzondering van de boter, de bruine suiker en de kaneel  allemaal door de Kwaalburgse hoeve geproduceerd worden.

Crumble van kweepeer

Dit heb je nodig: 50 gram havermout,  50 gram walnoten, 50 gram bruine suiker, 50 gram boter, een beetje vanille of kaneel, 500 gram kweepeer, 10 el honing of ahornsiroop en 250 ml appelsap

Hak de walnoten fijn en meng ze met de havervlokken, de bruine suiker en driekwart van de boter. Voeg de kaneel toe en rooster in de oven of karamelliseer in een pan (de crumble) . Verwijder de pitten van de kweepeer, snijd het vruchtvlees in kleine stukken en verwarm ze in een steelpan met de rest van de boter. Voeg de honing of ahornsiroop toe, blus af met het appelsap en laat ongeveer 10 minuten sudderen tot het fruit lekker zacht is. Doe de compote in een vorm en bedek met de crumble – de lekkere herfstcrumble is klaar. ( bron:  https://www.foodspring.nl/magazine/kweepeer-oorsprong-voedingswaarden-recepten)